De basisprincipes van Ontspannen Opvoeden

Nu ik ga stoppen met Ontspannen Opvoeden (bijna helemaal, individuele coaching blijft mogelijk), dacht ik: ik ga jullie nog één keer de basisprincipes op een rijtje aanbieden. Voor de helderheid en voor de herinnering. Dus bij deze.

1 Het is onmacht, geen onwil

Ook al lijkt het of je kind het expres doet, het is niet waar. Er is altijd een reden waarom een kind doet zoals ie doet. Op oppervlakkig niveau kan het bewust lijkt, maar er zit altijd iets achter. Wat maakt dat je kind niet beter weet om te doen dat dit, wat er nu is.

Ik heb ooit gelezen in een boek van Ross W. Greene: Een kind doet het goed als hij het kan. En daar kan ik met goed in vinden.

2 Hulp i.p.v. correctie of een standje

Daar vloeit uit voort dat je kind dus geen boosheid van jou nodig heeft, geen standje en geen straf. En vaak zelfs geen uitleg, want de meeste dingen weten ze allang, alleen … het lukt niet.

Dus vraag jezelf af ‘Wat is er aan de hand?’ ‘Wat heeft mijn kind nodig om het wél te kunnen?’

3 Vraag het aan je kind

Het antwoord op die vraag hoef jij niet paraat te hebben. Integendeel. Het kan heel nuttig zijn om veel meer met je kind in gesprek te gaan. Echt in gesprek, waarbij je vooral luistert.

Zodat je kind met een oplossing kan komen, of in elk geval iets kan vertellen over wat er dan gebeurt, wat hij of zij op zo’n moment ervaart. Zodat jullie samen op zoek kunnen gaan naar wat helpt. De module Oplossingsgericht gesprek vertelt je hoe je dat voor elkaar krijgt.

4 Taal doet ertoe

Jij-taal is oordelend (jij kunt dat nog niet, je bent moe, enz.) of bevelend (je moet nu je schoenen aan doen, bijv.). Daar houden kinderen niet van (net als wijzelf overigens). Ik-taal is veel effectiever. Maar ook respectvoller. (lees hier over de ik-boodschap). Mooie woorden om te gebruiken zijn verder ‘lukken’ en ‘wennen’, omdat ze niet afwijzen én perspectief bieden.

5 Maak heldere afspraken

Alle kinderen, maar zeker de pittige onder hen, houden van duidelijkheid en voorspelbaarheid. Daarom is het handig om afspraken te hebben over terugkerende situaties. Wat wanneer wel en niet, op welke manier en in welke volgorde, enz.

Zo kunnen routines ontstaan, waar het kind in kan gedijen. Want discussies zijn niet meer nodig. Hooguit hoef je te verwijzen naar een afspraak of regel. Dat voorkomt dat jij in het moment je kind moet aansturen door een opdracht te geven, waar je kind vaak tegenin gaat.

6 Acceptatie

Er is wat er is, nu. Dus je weerstandsgedachten (‘ik ben er klaar mee, dit is niet normaal, kan het nou nooit eens …, ik trek het niet meer) zijn vrij zinloos’, hoe begrijpelijk ze ook zijn. Wat er is, is er al. Gelukkig hoef je deze gedachten niet te geloven, je hoeft er niets mee. Laat maar gaan.

Er is geen probleem. Er is alleen iets wat je graag anders had gewild. Maar het is niet het einde van de wereld. Het gaat ook weer voorbij. Blijf kalm en zie wat je kind nodig heeft.

7 Laat de verantwoordelijkheid bij je kind

Ook al is je kind nog jong, toch is het al haar of zijn leven en niet van jou. Het is jouw taak om te zorgen voor duidelijkheid, het is niet jouw verantwoordelijkheid dat je kind zich daar ook aan houdt. Dat kun je namelijk niet.

Je hebt niet de macht over je kind (zie ook  dit blog). Het is wel jouw taak om afspraken te handhaven. Ook al is dat soms simpelweg herhalen wat de afspraak is en dat het hopelijk een volgende keer wel lukt. Maar of dat lukt, daar ga jij niet over.

Dat scheelt heel veel stress en energie. Je kunt meer ‘achteroverleunen’, wat de ontspanning ten goede komt. Het vraagt wel dat je ‘er mee kunt zijn’ als er iets ‘mis’ gaat. Als je kind niet doet wat de bedoeling was. Of als je kind iets meemaakt wat niet fijn is. Dat geeft niet, dat is leven. Bovendien leert jouw kind vooral door ondervinding, niet door jouw woorden.

8 Alles is een leerproces

Als iets ‘niet goed’ gaat, ondanks dat er een duidelijke afspraak of regel is, dan is dat geen ramp. Het is simpelweg het leerproces dat leven is. Dat is nuttig om je te realiseren. Dat er eigenlijk nooit iets mis gaat. Het enige wat er aan de hand is, is dat je kind iets doet wat jij niet fijn vindt. Niet erg. Kijk gewoon wat je kind helpt om het wél te kunnen. Het gaat tenslotte om de lange termijn en niet om de korte termijn.

9 Een boos kind is geen strijd

Vanwege die lange termijn is het dus ook nuttig om afspraken te handhaven. Ook al word je kind boos, dat is niet erg. Op de korte termijn betekent dat gedoe, op de langere termijn zorgt het dat je kind wél heeft geleerd zich aan afspraken te houden.

En onthoud: een boos kind is geen strijd. Als jij accepteert dat je kind boos is, daar niet tegenin gaat, er niet gefrustreerd door raakt, dan is er geen strijd. Dan is er een boos kind geen probleem. Hooguit heeft je kind ook nog iets te leren hoe die boosheid op een goede manier te uiten.

10 Er is niets mis met je kind

Je kind is perfect gemaakt om het leven aan te kunnen. Vertrouw daar op. Je kind heeft zoals iedereen het vermogen om nieuwe dingen te leren. Niets en niemand blijft zoals het is. Verandering is een eigenschap van het leven. En er is altijd alleen wat er NU is. En daar komt vanzelf een antwoord op, als dat nodig is.

Dit zijn de belangrijkste principes van ontspannen opvoeden. Er valt natuurlijk nog veel meer over te vertellen, maar dat heb ik eerdere blogs gedaan😊. Over elk onderwerp kun je wel één of meerdere blogs vinden op deze website.

En heb je toch nog behoefte aan meer toelichting en meer praktische handvatten: maak dan gebruik van de uitverkoop die nu gaande is. Hier vind je de mogelijkheden om heel goedkoop aan extra ondersteuning te komen.

Het belang van acceptatie

In de begeleiding van ouders heb ik het vaak over acceptatie. Acceptatie van je kind, acceptatie van de situatie. Leren accepteren is erg behulpzaam als je minder gedoe en conflicten met je kind wenst. Betekent dat, dat je alles maar goed vindt? Lees het hier.

Accepteren betekent in dit verband allereerst het accepteren van wat er gebeurt. Dat betekent niet “je erbij neerleggen’, maar wel dat je inziet, dat dit is wat er is. Het is vrij zinloos om je te verzetten tegen wat er is. Toch doen we dat maar al te vaak…

Iets veranderen vanuit acceptatie is veel zinvoller en ook gemakkelijker, dan vanuit vechten tegen de situatie zoals die is. Vechten doe je vanuit weerstand, vanuit emotie. Dat beperkt je creativiteit in het vinden van oplossingen om iets te veranderen. En leidt snel tot niet adequaat ingrijpen. Acceptatie geeft je de rust om met een ruime blik te kijken. Van daaruit reageer je veel creatiever en effectiever.

Accepteren dus. Niet alleen dat er is wat er is, maar ook dat je kind is zoals hij of zij is. Je kunt wel willen dat je kind anders is, maar dat is niet zo. En onderzoek eens wat je hindert aan je kind. Wat zegt dat eigenlijk over jezelf? Een kind is nu eenmaal een spiegel voor jou. Omdat hij zo op je lijkt of omdat ze precies triggert waar jij gevoelig voor bent.

Ook zullen we moeten accepteren, dat onze kinderen hun eigen weg (hebben te) gaan. Ze hebben het recht daartoe. Ze vinden andere dingen belangrijk dan wij. Maar hoe vaak is het niet zo, dat we graag iets willen van ons kind. Dat ze anders is dan ze is. Dat hij wat meer zus en zo zou doen. Vooral met pubers in huis is dat zo accepteren zo belangrijk. Niet dat ze met hun gedrag over jouw grens mogen, dat is wat anders. Maar wel accepteren dat ze hun eigen meningen en voorkeuren hebben.

Wees je bewust van wat jij van je kind wilt. Onderzoek het. Is het integer, klopt het? Of vind jij het gewoon lastig om bepaalde kanten van je kind te accepteren? Onthou, het is jouw allergie. Jouw gebrek aan acceptatie. Daar zul je mee in het reine moeten komen. Hoe? Door af en toe pijn te voelen, dat het is zoals het is. Door toe te laten wat er is, komt er ruimte voor liefde. En dat geeft je de kracht om op een andere manier met je kind om te gaan. Een manier die beter aansluit bij wat je kind nodig heeft.

Accepteren gaat dus ook over jezelf accepteren. Iedereen heeft gevoelige plekken, kan getriggerd raken en vanuit emotie reageren. Wees in dit verband lief voor jezelf. Ga niet vechten tegen jezelf, daar help je jezelf niet mee en je kind ook niet. Ook hier geldt: acceptatie geeft ruimte om te veranderen. Groeien, dus eigenlijk.

Een ander ding in dit verband is wat ik altijd noem “Het Libelle plaatje”. Dan zie ik zo’n foto van een happy family gezellig met zijn allen aan tafel. Leuk in de kleren, mooie tafel, alles perfect. Net als in een reclamefilm.  We zitten onbewust allemaal met zo’n plaatje opgezadeld. Maar zo gaat het leven niet. Het is niet altijd pais en vree. (Al kun je wel veel doen om vaker pais-en-vree-momenten te hebben, maar dat terzijde). En het gekke is, als je dit kunt accepteren, geeft dat ook alweer meer rust.

Onderzoek jouw verlangens en verwachtingen van je gezin. Zijn ze reëel? En wat is jouw onbewuste  norm voor jezelf als ouder, hoe hoog leg jij de lat? Als je daar last van hebt, probeer de plaatjes dan los te laten. Jij bent goed zoals je bent. Het gekke is, door het los te laten, bereik je eerder wat je wilt. Relativeer wat meer en je kunt beter ontspannen in het opvoeden. En zie, je komt plotsklaps iets dichter in de buurt van je  ideale plaatje 🙂