Opvoeden zonder corrigeren

Ongewenst gedrag moet gecorrigeerd worden is de heersende opvatting in de wereld van de opvoeding.  Ik hou niet van corrigeren, om een aantal redenen, die ik je hier uit de doeken zal doen. Ook geef ik je een alternatief.

Welk idee zit er achter het corrigeren?

Corrigeren van gedrag gebeurt door de opvoeder. Dat betekent, dat de opvoeder (bijvoorbeeld de ouder of de leerkracht) zorgt dat het kind zich gedraagt. Oftewel, het gewenste gedrag laat zien.

Daar zit nog een andere opvatting achter, namelijk dat de opvoeder weet wat gewenst is. Dus de volwassene bepaalt hoe het kind zich moet gedragen én zorgt er voor, doorgaans via straffen of op zijn minst een bestraffend woord, dat het kind dit ook laat zien.

Wat betekent dit voor het kind?

Het kind ervaart een gebrek aan autonomie. De volwassene bepaalt. Kinderen worden daar net als alle mensen niet blij van. Net zo min als wij vinden zij het fijn dat een ander bepaalt wat en hoe ze moeten doen. Bovendien is het niet goed voor het zelfvertrouwen van het kind, want hij leert immers dat anderen beter weten hoe het moet dan hijzelf.

In de bestraffing, al is het maar een mondelinge terechtwijzing, ligt afkeuring besloten. Het kind wordt afgewezen om zijn gedrag. Er wordt wel beweerd, dat je het gedrag kunt afkeuren zonder het kind af te wijzen, maar dat is onzin. Ik geloof niet dat het kind zijn gedrag van zichzelf kan losmaken. Een kind zal een standje als een afwijzing ervaren.

Wat betekent dit voor jou als opvoeder?

Jij bent aan het werk om het gewenste gedrag voor elkaar te krijgen. Als dat niet lukt, raakt je gefrustreerd. Je wordt boos, misschien ook wel op jezelf, en voelt je machteloos. Dat komt omdat jij jezelf hebt wijsgemaakt, dat jij het gedrag van je kind kunt bepalen.

Door jouw emoties gevoegd bij die van het kind ontstaat een verwijdering. Zo krijg je gemakkelijk een conflict. Is dat niet het geval en laat je kind zich gemakkelijk corrigeren, dan zal het in ieder geval de relatie niet versterken.

Hoe kan het anders?

Niks doen is natuurlijk geen optie. Immers, je kind heeft toch dingen te leren. Zij moet toch weten hoe gedrag op anderen overkomt. Inderdaad. Dus je kind heeft feedback nodig. En dat moet jij dus geven.

Het verschil tussen feedback geven en corrigeren is dat het eerste neutraal is. Er zit geen afwijzing in, geen oordeel. Wel geef je heel concreet aan over welk gedrag het gaat en wat het gevolg daarvan is. Of je formuleert positief wat het resultaat zal zijn van het gewenste gedrag. Gevolgen benoemen is belangrijk, feedback geven is dus niet zeggen dat iets niet hoort.

 Voorbeelden zijn: “Als je de melk zo lang op tafel laat staan wordt ie sneller zuur, dus zet hem in de koelkast alsjeblieft”, “Die knikkers liggen in de weg daar, straks glijdt er iemand op uit. Ruim ze even op, wil je?” “Als je wilt dat je volgende week ook nog schone onderbroeken hebt in de kast, moet je ze wel even in de was doen, hè” en “Zo maak je teveel herrie in de kamer, daar heeft je zus last van. Kun je ergens anders spelen?”.

Ook kun je hier heel goed een ik-boodschap voor gebruiken: “Ik ben bang dat je zo gaat morsen en er vlekken in de bank komen, dat vind ik zonde”, “Ik wil echt dat je de lego nu weghaalt daar, want ik haal je broertje uit bed en het is gevaarlijk voor hem zoals je weet”

Waar mogelijk kun je de oplossing aan je kind overlaten. Je geeft dan alleen feedback en laat de precieze invulling van het gewenste gedrag over aan je kind. Op die manier leert je kind rekening te houden met anderen op een manier die ze zelf ook prettig vindt. “Dit maakt teveel lawaai in de woonkamer. Dat stoort je zus. Kan het op een andere manier?” “Als je morst, wordt de bank vies. Dat vind ik zonde. Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet morst?”

Dit zijn zo wat voorbeelden om het duidelijk te maken. Zoek en vind vooral je eigen taal. Uiteindelijk gaat het meer om de intentie dan om de precieze woorden, je kind zal zeker het verschil ervaren.

Delen is fijn, dank je wel alvast. Heb je nog een vraag, op- of aanmerking? Laat het me weten bij de reacties hieronder. 

PS Vind je de ideeën van Ontspannen Opvoeden inspirerend? Voor slechts 19,95 (ex btw) per maand heb je toegang tot de community én twee gratis sessies per maand (plus nog een extra waardevolle bonus). Hier lees je er meer over.