Veel ouders die bij mij komen zijn moe, zo niet uitgeput. Het opvoeden kost hen bergen energie. Eén van de redenen daarvoor is dat ze te hard hun best doen om alles goed te laten verlopen. Ze lopen vaak op eieren om de sfeer goed te houden. En dat werkt niet.
Als je een pittig kind hebt, is één van de grootste valkuilen dat je te hard werkt om alles goed te laten verlopen. Elke dag is weer een nieuwe dag vol uitdagingen. Je kind moet op de deur uit, huiswerken maken, aan tafel komen en blijven zitten, op tijd gaan slapen, enz. enz. En dat het liefst zonder strijd.
Eigenlijk is dat korte termijnpolitiek. Een heilloze weg, die je uitput. Want: er is steeds weer een nieuwe dag, steeds weer een nieuw ding dat moet gebeuren. Stop daar maar mee.
Wissel het in voor lange termijnpolitiek. Ik zeg graag ‘alles is een leerproces’. Dus alles wat niet goed gaat, daarin heeft je kind iets te leren. En jij mag je kind daarbij begeleiden.
Dat doe je allereerst door een heldere structuur met duidelijke regels, afspraken en gewoontes. Dat maakt dat je kind meer gestuurd wordt door de structuur dan door jou. Dat scheelt al veel energie.
Vervolgens, als er iets niet lekker loopt of misgaat, kun je, liefst samen met je kind, onderzoeken waar het op vast loopt. Wat is het dat je kind niet lukt, wat houdt je kind tegen, wat zit je kind in de weg, wat heeft hij of zij nodig zodat het wél lukt?
Dat betekent dat dingen regelmatig ‘niet goed’ gaan (dat is ook een boeiende vraag op zich trouwens, wat betekent niet goed eigenlijk en is dat wel zo erg?). Maar dat is niet erg. Daar kun je aan werken. En bovendien: ook nu jij zo hard werkt, de korte termijnpolitiek volgt, gaan er eveneens regelmatig dingen mis. En zijn er vaak conflicten of driftbuien.
Met deze lange termijnvisie wordt opvoeden op den duur veel makkelijker. Je kind leert en ontwikkelt zich (en jij ook). Er gaan dingen goed en er gaan dingen fout. En ja, zo gaat het leven. Dat hoort erbij.
Pittige kinderen leren trouwens vooral door ondervinding. Dus het heeft geen zin om dingen te willen voorkomen. Ze leren niet van jouw goedbedoelde adviezen of waarschuwingen. Ze moeten het eerst ondervinden. Dus laat het maar gebeuren.
“Ja, maar dan gaat ie helemaal uit zijn plaat”. Ja. Dat kan gebeuren. Maar ook dat is een leerproces. En je kind heeft er meer aan om met frustratie te leren omgaan, dan als jij probeert het te voorkomen. Wat vaak niet lukt en dan is er des te meer frustratie, ook aan jouw kant.
Dus stop met fixen en voorkomen. Laat het gebeuren. Blijf kalm (ook dat kun je leren). Laat het bij je kind. Geef erkenning. Zeg bijvoorbeeld “ja, ik snap het wel, het is ook stom. En je mag best boos zijn. Wees maar even boos”.
Je moedigt bijna aan om boos te worden. Het omgekeerde van wat je meestal doet. Dat haalt de lading er al wat af. En omdat jij geen weerstand hebt tegen de boosheid is die meestal veel sneller weg.
Er mag dus wat meer nuchterheid in het opvoeden wat mij betreft. Ook bij pittige kinderen. Je probeert zoveel mogelijk duidelijkheid te bieden, dat voorkomt frustratie door onduidelijkheid of onverwachte situaties. Maar desondanks kan je kind toch af en toe ergens gefrustreerd door raken. Dat is nu eenmaal zo, dat hoort bij het leven.
Als het je lukt om er op deze manier in te staan, dan scheelt dat bergen energie, werkelijk waar. Omdat je het meer bij je kind laat en omdat je het accepteert als het af en toe ‘mis’ gaat. Ontspannen opvoeden noem ik dat 😊
PS Wil je weten hoe je dat in de praktijk doet? Je kunt nu nog voor een zacht prijsje (97 euro) meedoen aan mijn online workshop, die precies hier over gaat. Er is veel ruimte voor vragen en praktische situaties. Kijk hier voor info en aanmelden.
Wij mensen interpreteren de hele dag door. Vaak is dat handig. Maar het kan ons ook in de weg zitten. Als we gedrag van anderen gaan labelen bijvoorbeeld. Een negatieve interpretatie leidt tot een negatieve reactie. Ook in het opvoeden heeft dit een grote invloed.
Als een kind de strijd met ons aangaat, hebben wij daar vaak direct een verklaring voor. We maken onbewust onmiddellijk een interpretatie en die bepaalt onze reactie. Lang niet altijd handig. Want vaak is die ook nog negatief. En dat bevordert nou niet direct een open communicatie.
Er zijn verschillende vormen van negatieve interpretaties, die veel voorkomen. Bijvoorbeeld: Mijn kind probeert me op de kast te jagen. Daarmee stop je met luisteren naar je kind. Je bent alleen nog bezig om je niet op de kast te laten jagen. Je hoort niet meer echt wat je kind zegt.
Nog zo eentje is: mijn kind wil alleen aandacht. Gevolg: je wilt het kind die aandacht niet geven. Je probeert het kind te negeren of neemt het op zijn minst niet serieus. Je negeert wat er werkelijk aan de hand is, je hoort en ziet het niet, omdat je daar niet meer voor open staat.
Ook een veelvoorkomende: mijn kind wil perse zijn zin hebben. Je kijkt naar je kind als een klein egoïstisch wezen, dat gestopt moet worden. Dus vooral niet zijn zin moet hebben. Zo zijn er nog veel meer: mijn kind probeert me boos te maken, wil kijken hoe ver hij of zij kan gaan, is mij aan het manipuleren, enz.
Wat al deze negatieve labels gemeen hebben, is dat ze maken dat je stopt met kijken en luisteren naar je kind. Je bent niet meer open voor wat er werkelijk aan de hand is. Sterker nog, vaak roept jouw reactie vervolgens alleen maar meer strijd op. Omdat je kind zich onbegrepen voelt en daardoor onmachtig.
Deze reacties van ons als ouder zijn dus totaal ineffectief. Ze gooien eerder olie op het vuur dan dat ze helpen conflicten te voorkomen. Daarnaast doen ze je kind ook tekort.
Want pittige kinderen hebben vaak boze buien door onmacht. Ze willen wel anders, maar ze kunnen het niet. Ze schieten vaak te kort in bepaalde vaardigheden. Waardoor ze eerder boos worden dan een ander kind.
Je kunt hierbij denken aan dingen als impulsiviteit en inflexibiliteit. Je kind is misschien dusdanig impulsief, dat hij nog niet in staat is om eerst na te denken over de consequenties van zijn handelen. Hij heeft het dus al gedaan voordat hij het weet. Of je kind is rigide en star, kan niet snel schakelen naar andere opties. Kan niet zomaar mee in veranderingen, al zijn die nog zo klein.
Uitgaan van ‘niet kunnen’ i.p.v. ‘niet willen’ is eerlijker en effectiever. Dus zet de bril op van “wat lukt mijn kind niet?” Het kost natuurlijk oefening, maar door zo naar je kind te kijken kun je leren om negatieve interpretaties achterwege te laten. Je hoeft niet meer de strijd aan te gaan, maar kunt je focussen op wat je kind nodig heeft om tot minder uitbarstingen te komen.
Ik zeg niet, dat het gemakkelijk is of dat het altijd lukt. Zeker niet als jij een pittig kind hebt. Jij bent ook maar een mens en je kunt erg geprikkeld raken door je kind. Maar het is wel de moeite waard om het te blijven oefenen. Je zult merken dat de escalaties afnemen.
De ouders die ik spreek zijn allemaal in meer of mindere mate in strijd met hun kind verwikkeld. Hun kind werkt niet mee, zet de hakken in het zand en luistert vaak niet. Die strijd kost enorm veel energie. Mijn boodschap is: je kunt uit de strijd komen met je kind als je stopt met op te voeden vanuit macht.
Hoe positief verpakt ook, het moderne opvoeden stoelt nog steeds op het uitgangspunt dat de ouder de baas is. Kinderen moeten luisteren. Het is belangrijk om consequent te zijn en om sancties te stellen als een kind zich niet aan de afspraak houdt.
Met andere woorden: de ouder is verantwoordelijk voor het gedrag van het kind. Hij of zij moet zorgen dat een kind doet wat er afgesproken (lees opgelegd) is. Consequent zijn heeft als uiterste consequentie dat je je kind moet dwingen. Want doe je dat niet, dan ‘komt je kind ermee weg’.
En precies dit idee maakt dat ouders van een pittig kind steeds meer in de strijd komen. Het is een heilloze weg, die alleen maar tot meer ellende leidt. Dit is wat ik je graag wil laten inzien.
Pittige kinderen zijn kinderen met een sterke wil. Ze knokken voor hun autonomie. Ze willen zelf bepalen. Ze zijn om zo te zeggen niet in de wieg gelegd om te gehoorzamen. Ze hebben het nodig om invloed te hebben, ze kunnen zich niet zo maar overgeven aan wat er gebeurt.
Maar als ouder zit je met het idee dat jij toch wel de baas moet blijven. En anders vertelt je omgeving het jou wel. ‘Je moet hem gewoon aanpakken, je bent te lief’ of ‘je gaat teveel met haar in discussie, niet doen, jij bepaalt!’.
En dus ga je meer op je strepen staan. Luister je niet (meer) goed naar je kind. Wil je dingen afdwingen. En raak je gefrustreerd als je kind het toch niet doet, waardoor strijd steeds vaker escaleert in scènes. Je komt in de machteloosheid terecht.
Kijk, het is eigenlijk heel simpel. Zodra jij je machtkaart trekt, start je het machtsspel. Je kind voelt dat onmiddellijk. En reageert met strijd. Want jij wilt winnen, maar jouw kind wil ook winnen. Of op zijn minst niet verliezen!
Dus wat er nodig is om uit de strijd te komen is dat je stopt met te willen winnen. Zorg dat je weer naast je kind komt te staan in plaats van tegenover elkaar. Het is echt niet de bedoeling dat ouders strijden met hun kind. En geen enkel kind wordt blij van ruzie met zijn ouders, zelfs al lijkt dat zo.
Hoe doe je dat nou in praktijk? Daar valt natuurlijk heel veel over te vertellen. In elk blog van mij vind je daar aspecten van terug. Wat heel belangrijk is, is luisteren naar je kind. Je kind begrijpen. En zorgen dat je kind zich gehoord en begrepen voelt. Insteken ook op het goede in je kind, vertrouwen hebben.
Maar hoe zit het dan met begrenzen? Je kunt toch niet alles goedvinden of maar laten gebeuren? Nee natuurlijk niet. Natuurlijk heb jij een verantwoordelijkheid als ouder. En als veiligheid of gezondheid in het geding is, zul je zelfs weleens moeten dwingen. Maar dat is niet zo vaak als je misschien denkt.
Ook over begrenzen valt veel te vertellen en dat heb ik al vaker gedaan. En zal ik ook zeker nog vaker doen. Waar het me nu om gaat, is dat je je realiseert dat, wat ik vaak noem de ‘standaardmanier van opvoeden’ , bij jouw kind alleen maar leidt tot meer strijd.
Stop daar dus mee. Het brengt je niets. Het is een heilloze weg en het wordt alleen maar erger naarmate je kind ouder wordt.
Laat je inspireren door mijn blogs en de tips die ik deel op facebook. En beluister een webinar. En als je de aanpak die wél werkt bij jouw kind, écht onder de knie wilt krijgen, dan help ik je daar met liefde bij 🙂
A.s. woensdag geef ik een gratis webinar over dit onderwerp en laat ik je met voorbeelden zien hoe het anders kan. Je kunt je hier aanmelden.
Het is doel om zoveel mogelijk mensen te helpen met dit inzicht. Dat het echt anders kan. Dat je niet elke dag strijd hoeft te hebben met je pittige kind. Wil je me helpen hen te bereiken door dit artikel te delen? Dank je wel.
Ik ben ook altijd blij met je reactie en aanvullingen.
Door de site te te blijven gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies. Privacyverklaring
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.