Omgaan met brutaal gedrag
Een van de problemen waar ouders bij mij mee aankomen is ‘mijn kind is brutaal’. Ze weten niet goed wat ze daarmee aan moeten. Misschien herken jij het wel, daarom deze keer maar eens wat tips rondom ‘brutaal gedrag’.
De eerste vraag die ik ouders dan altijd stel is ‘wat bedoel je precies met brutaal gedrag, hoe ziet dat eruit?’ Ik vind dat belangrijk, omdat ik denk dat een deel van wat brutaal gedrag genoemd wordt, misschien wel helemaal geen probleem is.
Brutaal is natuurlijk een term die al heel lang bestaat. En nog stamt uit de tijd dat kinderen vooral gehoorzaam, stil en beleefd moesten zijn. Ik ben weleens door een handwerkjuf in de hoek gezet omdat ik geïrriteerd keek. Ik trok zo’n ‘wat stom’ gezicht, je weet wel, met de mondhoeken naar beneden. Zij vond dat brutaal.
Brutaal wordt ook vaak gebruikt voor een toon of een manier van praten. Een kind praat op brutale toon of zegt ‘Je moet zelf normaal doen’. Een kind wordt dan verondersteld altijd ‘netjes’ te blijven.
Maar wees eerlijk: zijn we dat zelf dan altijd? Is het respectvol naar een kind als je zegt “Doe eens normaal”? Of als we zeggen “Jij moet ook altijd ….”. Is het dan niet begrijpelijk, dat een kind op dezelfde manier terugpraat?
Van volwassenen zeggen we nooit dat iemand ‘brutaal’ is. Dan accepteren we het meestal wel als iemand op boze toon tegen ons praat of in zijn houding zijn irritatie laat merken. Waarom mogen kinderen dat dan niet?
Iets anders is, als je met brutaal bedoelt, dat je kind je echt uitscheldt, kleineert of intimideert. Zo wil je je niet laten behandelen. Dat heeft met zelfrespect te maken. Dan is het nodig om daarin een grens te trekken. Maar hoe doe je dat dan?
Mijn advies is meestal om het gesprek te stoppen en zo mogelijk uit contact te gaan. Geef dat het liefst van tevoren aan, op een rustig moment, als het niet aan de orde is. “Vaak als je erg boos bent, begin je me uit te schelden. En dat vind ik echt niet acceptabel. Ik wil niet dat iemand zo met mij omgaat. Dus als het weer gebeurt, stop ik met luisteren en loop ik weg. Niet om je boos te maken, maar omdat ik dat niet wil. En als je dan weer bedaard bent, kunnen we verder praten”.
Besef, dat dit een leerproces is voor je kind. Het is een uiting van frustratie van je kind. Hij of zij moet nog leren om zichzelf in bedwang te houden. Laat die frustratie bij je kind en trek het je niet persoonlijk aan.
Je moet dus heel duidelijk een grens stellen. Maar dat wil niet zeggen, dat je kind het ook niet meer zal doen. Accepteer dat het gebeurt, ook al is het onacceptabel. Er is geen toverkunstje waarmee het overgaat. Dus stel een grens, maar weet dat het wel kan gebeuren. Zo hoeft het je van binnen niet te raken en kun je makkelijker kalm blijven.
Hoe zie jij dit? Ben je het met me eens of zie je het anders? Heb je aanvullingen? Ik hoor het graag 🙂
Ook fijn als je dit artikel voor me wilt delen, zodat we nog meer ouders kunnen bereiken, alvast bedankt!
Ha Karla, ik geloof dat ik iets als “brutaal” voel als iemand zich indringerig bemoeit met iets van mij wat hem niet aangaat. Bijvoorbeeld: een overbuurvrouw die vroeg “zo is de knip nog niet leeg?” op een wat bitse toon, toen Petra en ik weer eens nieuwe beplanting in de voortuin aan het zetten waren (jaaaaren geleden).
In mijn jeugd werd ik brutaal gevonden als ik vroeg om iets dat ik graag wilde hebben. Ik moest het doen met wat ik kreeg aangeboden/voorgeschoteld door mijn opvoeders. “Kinderen die vragen worden overgeslagen”.
Hartelijke groet, Marina Borman
Ja, dat herken ik wel, Marina. In onze jeugd was je helemaal al snel ‘brutaal’. En leuk dat je een voorbeeld geeft van hoe je een volwassene ook brutaal kunt vinden. Dat komt natuurlijk ook voor. Mooi voorbeeld, dank je 🙂
Oh yes! Eindelijk iemand die verwoord wat ik vaak voel en bedoel!
Plus dat ik ook denk dat wat wij ‘brutaal’ noemen, een kind dat vaak niet zo bedoelt, maar nog niet weet hoe hij/zij het anders moet zeggen. En juist een kind dan de mond snoeren met “doe niet zo brutaal” zal zorgen voor inwendige frustratie wat zich naar binnen keert of er later extra hard uitkomt. Denk ik tenminste.
Ik denk dat jij daar gelijk in hebt, Janneke. Dat is een mooie toevoeging. Kinderen moeten nog uitvinden hoe ze dingen op een ‘fatsoenlijke’ manier kunnen verwoorden. Dank voor je reactie.
Zelf denk ik dat je flexibel mag zijn bij kinderen maar duidelijke grensen mag stellen. Zo wordt het als ouder ook ontspannender denk ik. Het is belangrijk om kinderen uit de situatie te halen waar ze zelf moeilijk uitkomen door inderdaad een rustig moment te kiezen om te praten en dit aan het kind te comuniseren dat je wel wilt comuniseren maar op een rustige toon. Zo doe ik het thuis.
Dat denk ik ook, Tammy. Daarom heet het hier ook Ontspannen Opvoeden 🙂
dus als ik het goed begrijp, mag je kind je uitschelden, kleineren en intimideren. Het enige dat je dan doet is je terugtrekken en later praten. maar reken erop dat het weer gaat gebeuren. Maar zelf mag je niet boos worden. Nou, dat vind ik de wereld op zijn kop. Ik werk op een school en kom dagelijks de vervelende gevolgen tegen van een dergelijke opvoeding. Kinderen zijn niet meer gewend om dingen te doen of te laten gewoon omdat een volwassene dat zegt. omdat die volwassene hun vader is, of hun moeder, of hun leraar. er zijn nauwelijks nog kinderen die zo gek te krijgen zijn dat ze dingen doen die ze niet “leuk” vinden. De prinsjes en prinsesjes! Maar zodra ze hun eerste baan krijgen moeten ze wel gewoon doen wat hun baas zegt. Anders kunnen ze gewoon hun biezen pakken. Daar moeten wij onze kinderen ook op voorbereiden. Er zijn gewoon dingen die moeten, geen discussie. Een beetje discipline graag!
Nee, dat begrijp je niet goed wat mij betreft, Evelyn. Zoals je in het artikel kunt lezen moet dat begrensd worden. Het is echter een misvatting dat je dat zo eventjes oplost door thuis maar ‘wat strenger’ te zijn. Niet accepteren en huppekee, het kind doet het niet meer. Zo simpel ligt het niet.
Ik begrijp je reactie wel, zeker als je in het onderwijs werkt en dit soort dingen veel tegenkomt.
Mijn blog is echter geschreven voor ouders van pittige kinderen. Vaak zijn dit kinderen die buitenshuis juist heel goed doen wat er van hen verwacht wordt. Dus doorgaans juist niet de kinderen waar jij het over hebt.
Voor deze kinderen geldt dat ze soms zo overprikkeld of overvraagd zijn dat ze zich thuis afreageren, omdat dit de veilige plek is. Bovendien ‘knokken’ ze daar voor hun autonomie, het zelf mogen bepalen. En als ze gefrustreerd raken, dan hebben ze hun emoties nog niet voldoende in de hand. (Menig ouder ook niet trouwens, maar dat terzijde).
Ik kan zelf niet zoveel met het betoog over prinsjes en prinsesjes. Er zijn ongetwijfeld ouders die hun kinderen teveel verwennen, maar die zijn er ook altijd geweest.
Bovendien botst deze opvatting met het gegeven dat er steeds meer scholieren in een burnout terechtkomen. Dus ik denk dat het moeilijk generaliseren is.
Ik vind het ook te kort door de bocht om de ‘schuld’ altijd maar bij de ouders neer te leggen. Ook het onderwijs zelf geeft vaak niet het antwoord dat de kinderen van tegenwoordig nodig hebben. Dat is een probleem wat niet zo maar even op te lossen door alleen maar een beetje discipline te kweken. En discipline kweken door domweg gehoorzaamheid te eisen is ook niet meer van deze tijd, denk ik eerlijk gezegd.
Hallo Karla,
Wij verstaan onder brutaal gedrag, uitschelden (sukkel e.d.) en fysiek worden (schoppen, slaan, bijten).
Gedrag komt telkens terug als hij iets niet mag of, wanneer bijvoorbeeld zijn schermtijd voorbij is, wat wij vooraf besproken hebben. Ook vermelden wij dan dat het erg vervelend is, maar er morgen weer een nieuwe dag met schermtijd is. Dit kan ook zijn als hij aan het spelen is en het is etenstijd, of bedtijd. Hij mag altijd wat afmaken zonder abrupt alles te moeten laten vallen, echter eindigt het vaak in Nog even dit, nog even dat en dat kan zonder stoppen nog net geen uuuuren doorgaan. Resultaat is wederom strijd.. schelden en slaan. Hij is 7.
Dit los je niet zo maar met één tip op, Jasper. Het is een kwestie van een andere benadering volgen jegens hem. Het gaat erom dat je het ziet als onmacht. Dat je hem helpt om te oefenen met andere manieren om zijn frustratie te uiten. Ook help je hem door dingen soms anders te organiseren, waardoor het bijvoorbeeld makkelijker wordt om wél te stoppen met een activiteit.
Het kan verschillen per situatie wat daar voor nodig is.
Als ik me niet vergis, ben je al eens aan mijn onlineprogramma begonnen. Misschien is het tijd om het toch af te maken 🙂
Ik snap dat je zo reageert bij een jong kind, als het jou kleineert of uitscheldt. Maar hoe doe je dat dan bij een kind van 11,5 jaar? Deze aanpak werkt niet bij mijn zoon. Hij is precies zoals jouw beschrijving van een pittig kind; liefste jongetje bvd klas en voetbalteam maar thuis heel moeilijk.
Zoals ik schrijf, is het niet zo dat het direct betekent dat hij het niet meer doet. Voor sommige kinderen is het zo moeilijk om zich te beheersn als ze boos zijn, dat lukt gewoon nog niet. Het belangrijkste is dat jij uit contact gaat, dat duidelijk aangeeft en weer beschikbaar is als hij met gewone woorden tegen je kan praten. Een grens aangeven wil niet zeggen dat een kind zich er ook altijd aanhoudt, dat is een misverstand. Je hebt je kind niet onder controle, ook al zou je dat wel willen 🙂
Maar zie de onmacht en dat het een leerproces is. Sommige kinderen helpt het als je er een kleine boete op zet en na een tijdje van het gespaarde geld iets leuks gaat doen samen.
Hallo Karla,
Ik geniet van zowel de commentaren (zowel de positieve als de negatieve), als de feedback die je daarop geeft. Brutaal; brute taal is bruut. Bruut is geweldadig (gelukkig in dit verband meestal verbaal of qua gedrag) en obehouwen, zonder veel aandacht voor de gevolgen van dat onbehouwen/geweldadige gedrag.
Waarom zou iemand bruut willen zijn? Enerzijds misschien om macht over de ander uit te oefenen, anderszijds omdat deze zich zelf vernederd voelt (en mogelijk natuurlijk nog veel meer beweegredenen).
Misschien is het een idee om ‘brutaal’ te omschrijven als ‘gedrag dat als bewust kwetsend overkomt’. Zo’n omschrijving gaat uit van perceptie van gedrag, niet per sé van het gedrag zelf.
Uitgaan van perceptie betekent dat de beschouwer eerst bij zichzelf te rade moet gaan om te formuleren waardoor men zich gekwetst voelt door het gedrag van de ander. Daarnaast kan het helpen als men haar/zijn best vervolgens doet om het perspectief van de brutale persoon te begrijpen. Als het kan door vragen te stellen. Pas als je als gekwetste het idee hebt dat je de ander goed bgrijpt en de brutale persoon ook aanvoelt dat je hem/haar goed begrijpt. heeft het zin om met een ik-boodschap duidelijk te maken hoe de brutaliteit op jou is overgekomen. Daarvoor is het in het proces inderdaad belangrijk om als gekwetste even een ’time-out’ te nemen en de doorvoelde emoties een plek te geven.
Ik geef toe, zo’n oplossing is niet ‘effe gauw’, maar mogelijk wel meer effectief dan dat jouw reactie ‘lekker en goed voelt’. Kortom Karla, we zijn het in principe met elkaar eens hoe je met brutaal gedrag kunt omgaan.
Dank voor je overwegingen en fijn dat we het in de grond met elkaar eens zijn 🙂