Een kleuter is boos op een ander kind en deelt een tik uit. Op het gehuil van het slachtoffer komt de juf aangelopen. Ze vraagt wat er gebeurd is en zegt tegen het kind dat geslagen heeft “Je moet nu even sorry zeggen, want slaan dat mag niet”. Bijna alle kinderen leren al jong dat ze in zo’n situatie sorry moeten zeggen. Maar wat leren ze dan eigenlijk?
Strikt genomen betekent sorry zeggen “het spijt me”. Het geeft aan dat je iets hebt gedaan waarvan je achteraf zou wensen dat je het niet gedaan hebt. Je hebt er spijt van.
Aangeven dat je spijt hebt van iets dat je tegen iemand gezegd of gedaan hebt, is op zich heel fijn. Als het gemeend is tenminste. Je neemt de verantwoordelijkheid voor wat je hebt gedaan en geeft aan dat je inziet dat je het beter niet had kunnen doen. Of liever niet had willen doen.
Nu is het woord sorry een beetje een uitgeklede versie van ‘het spijt me’. We gebruiken het te pas en te onpas om ons te verontschuldigen. (Grappig woord eigenlijk, ver-ont-schuldigen, je wilt van je schuld af, net als in ‘neem me niet kwalijk’: alsof het meer om jezelf gaat dan om de ander…)
Toch vinden we het erg belangrijk dat kinderen sorry zeggen als ze iets gedaan hebben dat in onze ogen niet acceptabel is. Er wordt soms heel wat strijd gevoerd om dat zelfs af te dwingen. Het gevolg: kinderen zien dat ze er niet onderuit kunnen en zeggen met frisse tegenzin sorry.
Of ze zeggen het bij voorbaat al om geen gezeur te krijgen: “Sorry!”. En als de volwassene dan nog even doorgaat over wat er zo fout aan was: “Jaahaa, ik zei toch al sorry!”
Maar wat leert een kind hier nu eigenlijk van? Niet zoveel fraais eigenlijk.
Ten eerste: dat oneerlijkheid beloond wordt. En dat het belangrijker is om te voldoen aan de norm dan je eigen gevoel te volgen. Ook al heb je geen spijt omdat je het terecht vond wat je deed, toch zeg je sorry, want dan is iedereen weer tevreden.
Ten tweede is het kennelijk niet van belang wat jij als kind eigenlijk hebt ervaren. Wat maakte dat je deed zoals je deed. Het kind voelt zich niet gehoord. De volwassene is niet oprecht in jou geïnteresseerd, maar wil alleen dat je je op de goede manier gedraagt.
Bovendien kun je met sorry zeggen kennelijk je eigen verantwoordelijkheid ontlopen. Het gaat er niet om dat je werkelijk nadenkt over wat je doet of hoe je met anderen omgaat. Het gaat erom dat je je aan de regels houdt.
En wat leert het kind niet? Zeggen dat een kind sorry moet zeggen is een gemiste kans. Een kans om met het kind te praten over zijn emoties en de invloed daarvan op zijn gedrag. Een gemiste kans om gehoord te worden en geholpen te worden met het sturen van het eigen gedrag.
En het kind leert hierdoor niet hoe fijn het is om werkelijk sorry te zeggen. Dat iedereen dingen doet waar hij achteraf spijt van heeft. En dat dat niet erg is, maar dat je door te zeggen ‘het spijt me’, de verbinding kunt herstellen.
Sorry laten zeggen is dus eigenlijk geen goed idee. En toch doen wij volwassenen dit massaal, kinderen leren (lees: dwingen) om sorry te zeggen. En het wrange is, dat kinderen vervolgens soms afgerekend worden op het feit dat het niet gemeend is: “Ja, wat koop ik daar voor, je meent er toch niks van”.
Dus als jij het ook doet: stop ermee. Laat je kind uit zichzelf sorry zeggen of niet. Waardeer als het gebeurt. Bespreek wat er gebeurde, wat het kind heeft ervaren. En daarna pas wat het effect voor een ander is geweest. En pas als het kind ervoor openstaat, kun je bespreken hoe het weer goedgemaakt kan worden. En dan is sorry zeggen een optie. Als het gemeend is 🙂
Wat ik geleerd heb is dit: als je je kind met respect opvoedt en zelf het goede voorbeeld geeft, als je kind zich veilig en geaccepteerd voelt, dan zal je kind uit zichzelf naar je toekomen en sorry zeggen over zijn of haar gedrag als dat gepast is. En is dat niet wat je eigenlijk wilt?
Ik ben benieuwd naar je reactie, ben je het met me eens? Ik lees het graag hieronder. Ook vind ik het fijn als je dit artikel wilt delen via de shareknop, zodat ik meer ouders kan bereiken. Dank je wel!
Door de site te te blijven gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies. Privacyverklaring
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.