Respect vinden ouders erg belangrijk in de opvoeding. Ze willen graag dat hun kinderen respect tonen naar andere mensen. En terecht. Respect is een belangrijke kwaliteit in het samenleven van mensen. Toch laten kinderen (en niet alleen zij!) respectloos gedrag zien. Hoe krijg je een basis van wederzijds respect in je gezin voor elkaar?
Allereerst moeten we even ophelderen wat respect is. Respect is niet hetzelfde als beleefdheid. Wat beleefd is, is afhankelijk van de cultuur. Beleefdheid is een norm, respect is een waarde. Beleefdheid is een manier waarop respect getoond kan worden.
Respect is ook niet hetzelfde als bewondering. Dat is de richting waarin het begrip Respect bijvoorbeeld op facebook lijkt te gaan. Alsof het is wat je toont als je iets bijzonder vindt. Maar je kunt heel goed respect hebben voor het kleine, het gewone.
Wikipedia meldt het volgende: Respect betekent aanzien, eerbied of waardering, die men heeft voor (of ontvangt van) iemand vanwege zijn kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. Het woord betekent oorspronkelijk omzien naar, en vandaar rekening houden met.
Voor mij betekent respect een combinatie van waardering en rekening houden met. Waardering niet omdat iemand iets bijzonders doet, maar waardering van wie iemand is, voor iemands eigenheid. Het heeft daarom ook veel te maken met erkenning. Uitstralen dat een ander er toe doet.
Hoe zorg je dat jouw kind respect toont voor jou en voor anderen? Door het voor te leven. Zoals voor zoveel dingen in het leven geldt hier ook: je krijgt wat je geeft. Dus toon respect voor anderen en niet in het minst voor je kind.
Wat betekent dat concreet? Dat je anderen in hun waarde laat. Dat je ruimte laat voor andersdenkenden. Ook binnen het gezin. Dat je kind zijn eigen mening mag vormen. Dat je rekening houdt met haar of zijn behoefte, ook als jij die niet begrijpt of onbelangrijk vindt.
Dus als jij je kind respect geeft, dan krijg je het ook. Mits je ook zelfrespect laat zien, daarover straks meer.
Maar als je goed kijkt, zie je dat wij volwassenen nog regelmatig onbewust het kind niet respecteren. Ook al lijkt het zo (en is het ook zo) dat kinderen veel ruimte krijgen in ons land om hun zegje te doen en er relatief veel rekening met hen gehouden wordt.
Het zit hem vaak in kleine dingen. Tegen (een behoefte van) een kind ingaan, omdat het jou niet uitkomt, omdat jij het beter weet als volwassene, omdat het niet hoort wat je kind wil of doet, omdat jij nou eenmaal de baas bent, bijvoorbeeld. Of omdat jij boos bent en je emoties niet in de hand kunt houden.
Soms zit er ook angst onder als ouders een kind minder respecteren. Angst dat een kind over hen heen gaat lopen. Maar respect tonen voor de eigenheid van je kind is iets heel anders dan hem altijd zijn zin te geven.
Want dan ga je voorbij aan je eigen behoefte of waarde en ben je respectloos naar jezelf. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Dus zelfrespect is belangrijk, dat je je eigen behoeftes bewaakt. En je eigen grenzen.
Nu kunnen pittige kinderen makkelijk een grens overgaan als ze boos zijn. Het is dus belangrijk dat je een duidelijk signaal afgeeft in zo’n geval. Bijv. ‘als je gaat schelden, kleineren, beledigen oid dan stop ik het gesprek. Ik luister alleen naar je als je fatsoenlijk bent’. En doe dat dan ook. Loop desnoods weg als dat nodig is.
Ook is het nodig om je kind te helpen omgaan met haar of zijn eigen boosheid. Hoe je dat wél op een goede manier uit. Want dat is belangrijk. Boosheid is eigenlijk een kracht, mits je het op een goede manier kunt uiten.
Dus als jij je kind respecteert én ook grenzen aangeeft, ben je een voorbeeld voor je kinderen. En zul je merken dat je kinderen vanzelf respect zullen tonen voor jou en andere mensen. En ook voor elkaar onderling. Zo creëer je een stevige basis van wederzijds respect in je gezin.
Wat daarbij extra kan helpen is een wekelijks gezinsoverleg. Dat is een praktische uitvoering van het uitgangspunt dat ieder gezinslid er evenveel toedoet. Ik zal daar binnenkort een apart blog aan wijden.
Heb jij last van respectloos gedrag in jouw gezin? Dan is het misschien tijd om mijn groepsprogramma Stap voor stap een gelukkig gezin te volgen. Lees hier waarom.
Vind jij dit artikel zinvol? Deel het dan via op de social media, zodat ook anderen er hun voordeel mee kunnen doen. Bedankt! Ook lees ik graag je reactie hieronder.
Een puber in huis is niet altijd makkelijk. En zeker niet als het je eerste is. Alle veranderingen zijn nieuw voor je kind, maar ook voor jou. Nooit eerder zag je je kind zo veranderen. Dat je denkt, is dit mijn kind? Over het omgaan met pubers valt veel te vertellen en dat ga ik ook zeker nog doen. Hierbij alvast een hele belangrijke tip.
Pubers zijn kinderen op weg naar volwassenheid. Ze gaan nadenken over zaken, waar ze voorheen nog geen oog voor hadden. De vriendengroep is belangrijk en krijgt meer invloed dan het gezin. Toch hebben ze dat gezin nog hard nodig.
Wat een puber daarbij vooral nodig heeft, is jouw acceptatie als ouder. Dat betekent niet, dat je alles goed vindt. Het betekent, dat je je kind accepteert zoals hij is. Dat je nieuwsgierig bent naar hoe de wereld er voor hem uitziet.
Dat wil niet zeggen, dat je hem het hemd van het lijf vraagt. Integendeel, dat werkt niet. Ik bedoel nieuwsgierig zijn naar wat je kind je probeert te vertellen. Als je met je puber in gesprek bent, stop je eigen oordelen dan ver weg. Actief luisteren geeft ze de ruimte om te vertellen wat ze kwijt willen.
Een niet-oordelende, accepterende houding is de basis van een goede verstandhouding met je kind. Dat klinkt misschien logisch, maar het is niet altijd makkelijk. Want je kind doet of zegt voortdurend dingen, waar jij zo je eigen mening over hebt. Pubers zijn daar allergisch voor en sluiten zich al heel snel af.
Geïnteresseerd luisteren, zonder oordeel, geeft je de kans op een kijkje in het leven van je puber. Door actief luisteren toe te passen kun je hem helpen om eventuele problemen helder te krijgen en zelf oplossingen te vinden. Je toont respect voor zijn eigenheid. Hiermee vergroot je de kans, dat je kind bij je aanklopt als hij in de problemen zit. En dat idee geeft rust, toch?
Dus mijn tip is: luister naar je kind. Hou je oordelen voor je. Bijt desnoods je tong af.
Betekent dit nu, dat je het in alles eens moet zijn met je kind, alles goed moet vinden? Nee, natuurlijk niet. Overweeg wat werkelijk van belang is en ga dan een gesprek aan met je kind over hoe jij bepaalde zaken ziet of wilt.
Gebruik daarbij ik-boodschappen. Geef aan waarom iets belangrijk voor je is of waar je zorgen over hebt. Geef ook duidelijk je eigen grenzen aan. Zoals jij rekening houdt met je puber, zo ga je ervan uit, dat hij ook rekening met jou houdt.
Pubers willen best naar je luisteren, is mijn ervaring. Ze willen alleen eerst gehoord worden. En ze willen jouw kijk op de zaken niet opgedrongen krijgen. Laat ze merken, dat het aan hen is of ze er wat mee doen.
En dan nog een bonustip: sommige zaken zijn moeilijk aan te kaarten. Je kind wordt al boos of slaat dicht nog voor het gesprek begonnen is. Schrijf het dan eens op in een briefje of in een mail. Dan kan je puber het in alle rust binnen laten komen. Schrijf met respect. Wedden, dat ze er meer van meenemen dan jij misschien denkt?
Door de site te te blijven gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies. Privacyverklaring
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.