In de opvoeding, zeker van pittige kinderen, kan het veel verschil maken hoe je de dingen zegt. In dit blog leg ik je uit waarom ‘lukken’ zo’n handig woord is om te gebruiken.
Pittige kinderen zijn gevoelig voor hoe je de dingen zegt. Sowieso houden ze natuurlijk niet van moeten en van het woordje ‘nee’. Maar ook zijn ze extra gevoelig voor afwijzing en bang om dingen verkeerd te doen.
Daarom is mijn advies: maak gebruik van het woord ‘lukken‘. Het voordeel van ‘lukken’ is dat het minder persoonlijk is. Meer iets dat gebeurt. Iets lukt of het lukt niet. Gewoon een feitelijke constatering.
Het biedt daarnaast ook perspectief. Iets wat nu niet is gelukt is, kan een volgende keer wel lukken. Heel anders dan wanneer je zegt ‘je kunt het niet’. Dat klinkt meer alsof je het nooit zal kunnen, alsof het een eigenschap van je is om iets wel of niet te kunnen.
Daarmee benadruk je dus meer het leerproces. En dat is precies zoals ik de dingen graag zie. Alles is een leerproces. Oefenen. En dan lukt het of het lukt niet. Het haalt het oordeel eraf en biedt perspectief. En dat geeft ruimte.
De start is van dit leerproces is steeds dat je duidelijkheid biedt. Door een duidelijke afspraak of door aan te geven wat de bedoeling is. Zodat je kind weet wat er van hem of haar verwacht wordt. En vervolgens gaan we dan zien hoe het gaat. En ga er maar vanuit, dat je kind doorgaans ook het goede wil doen.
Je kunt het ook gebruiken om je kind daartoe uit te nodigen. Om wat voorbeelden te geven ‘denk je dat het gaat lukken om op de stoep te blijven?’ of ‘denk je dat het gaat lukken om zelf te spelen en je broertje met rust te laten? ’of ‘denk je dat het gaat lukken om vanmiddag je huiswerk te maken, zodat we vanavond tijd hebben voor een spelletje?’
En als het dan een keertje ‘fout’ gaat, kun je zeggen ‘wat jammer, het is niet gelukt, volgende keer beter’. Je kunt het ook nabespreken, op een rustig moment. ‘We hadden afgesproken dat je vanmiddag je huiswerk af zou maken, maar dat is niet gelukt, he. Weet je ook hoe dat komt? Wat gebeurt er dan denk je, waardoor het niet lukt?’
Dus ik zou zeggen, maak er maar (wat meer) gebruik van. Ik denk dat je kind het prettig zal vinden. Succes!
Als je dit een zinvolle tip vind, deel hem dan zodat andere ouders er ook hun voordeel mee kunnen doen. Dank je wel daarvoor. En ik lees zoals altijd graag je reactie, dat kan hieronder.
Volwassenen hoor je regelmatig zeggen, dat een kind niet luistert. Bedoeld wordt dan: hij gehoorzaamt niet. Dat vinden wij lastig, want wij willen van alles van kinderen. Het is dus lang niet altijd eenvoudig om van je kind gedaan te krijgen wat nodig is (of wat jij nodig vindt…). Je wordt ongeduldig, raakt in de stress, want jullie moeten wel op tijd op school zijn, het kind moet gezond eten, op tijd naar bed, en ga zo maar door. Herkenbaar, nietwaar 🙂 Hoe kun je zorgen, dat je meer van je kind gedaan krijgt, dat je kind beter “luistert”?
Als eerste wil ik opmerken, dat kinderen je inderdaad soms gewoon niet horen. Simpelweg omdat ze opgaan in wat ze aan het doen zijn. Kinderen kunnen nog zo echt in het hier en nu zijn, volkomen in beslag genomen door wat ze nu aan het doen zijn. Om jaloers op te worden eigenlijk. Denk dus niet te snel “Hij wil me niet horen”. Een dergelijke negatieve gedachte roept doorgaans een reactie van irritatie of ongeduld bij je op, waar je vervolgens niet veel mee opschiet.
Volwassenen houden er niet van als kinderen een grote mond geven, weerstand bieden of boos worden. Ze moeten eigenlijk gewoon luisteren, toch? Maar wist je dat we zulk ongewenst gedrag vaak onbewust zelf oproepen door hoe we tegen hen praten? Hieronder lees je de meest gemaakte fouten in de communicatie met kinderen. Sommige heel voor de handliggend (maar toch..), andere zullen je misschien verrassen.
Eén van de meest voorkomende, maar zeer ineffectieve fout is het commanderen. “Hou op met zeuren, ruim je rommel op, stop daarmee”. We doen het allemaal, de gewoonte is hardnekkig, maar effectief is het niet. De kans dat het gedrag doorgaat is een stuk groter dan dat het stopt. Pittige kinderen houden erg van autonomie en zijn allergisch voor commanderen.
Een tweede veelgebruikte, maar eveneens niet erg effectieve manier is waarschuwen of dreigen. “Als je dat nog een keer doet, mag je vertrekken” of “Ik zou het niet doen, als ik jou was”. Het effect van dreigen is vaak, dat je het kind uitlokt om het nog een keer te doen. Je pittige kind is gewoon nieuwsgierig wat er dan gaat gebeuren of heeft de onbewuste reactie om te laten zien, dat hij “heus niet bang is”. Nogmaals, hij of zij wil gewoon niet dat jij de baas speelt.
Ook een niet effectieve, maar verleidelijke vorm is oordelen of beschuldigen. “Wat doe je nou vervelend, je wil gewoon aandacht, je probeert me gewoon boos te maken”. (Let op het woordje gewoon, dat is al een signaal van een foute communicatie) Hoe voelt het als een ander jou veroordeelt? Dan ga je toch in de verdediging? Je kind dus ook. “kijk naar jezelf” of “jij ruimt zelf ook je spullen nooit op”. Je kind doet hetzelfde als jij en dan heet het opeens een grote mond…
Wat ook averechts kan werken is ongevraagd je mening of advies geven. Een voorbeeld. Je kind krijgt iets op de computer niet voor elkaar wat voor school af moet en komt je gefrustreerd vertellen, wat er aan de hand is. Stel jij zegt: “Vraag het aan iemand anders uit jouw groepje”. Grote kans, dat je dan een snauw krijgt. Je kind wil op zo’n moment geen oplossing van jou horen, ze wil gewoon haar frustratie kwijt. Door onze reactie gooien we a.h.w. olie op het vuur.
Wat er gebeurt, als wij aankomen met onze analyse of oplossing, is dat het kind zich niet serieus genomen voelt. Wij zullen wel even vertellen hoe het zit. Het antwoord is dan “Jij snapt er ook helemaal niks van!” (waarschijnlijk is dat ook zo…) en je kind wordt chagrijnig of boos. We gaan voorbij aan wat het kind ervaart. Wij weten het beter.
Een bekend voorbeeld is : “je bent gewoon moe”. Het eerste wat een kind dan roept is ”Helemaal niet!” Ander voorbeeld: “Joh, maak je niet druk, dan bel je toch gewoon iemand anders?” als een vriendinnetje niet wil spelen bijvoorbeeld. Ja, natuurlijk kan ze iemand anders bellen, maar snap je dan niet dat ze nou juist met dat meisje wil spelen?
Wat al deze voorbeelden gemeen hebben, is dat je voorbij gaat aan hoe het voor je kind is. En dat maakt ze ineffectief. Je gaat voorbij aan de behoefte van je kind, of frustreert zelfs een behoefte van je kind, waardoor je verzet, chagrijn en boosheid uitlokt. En afgezien van dat het soms respectloos is naar een kind, is het ook gewoon niet handig. Want jij krijgt ook niet wat je wil immers.
Een logische vraag is nu: hoe moet het dan wel, wat is wel effectief? Daarover de volgende keer 🙂
Wil je me helpen om meer ouders te bereiken? Deel dan dit blog op de social media (klik op de icoontjes links of hieronder). Geef ook gerust je toevoeging of opmerking bij de reacties. Bedankt!
Vandaag wil ik het weer eens met jullie hebben over de ik-boodschap. Ik heb er al vaker over geschreven. Het is een belangrijk onderdeel van een goede communicatie met je kind. Het kan je veel conflicten schelen als je hem goed gebruikt. Hoewel het principe van de ik-boodschap eenvoudig te begrijpen is, zijn er bij het gebruik ervan een paar valkuilen, die je beter kunt vermijden.
Een ik-boodschap is een manier om aan je kind duidelijk te maken dat je iets van je kind wilt. Je wilt dat je kind ergens mee stopt, iets niet doet of je wilt juist dat je kind iets wel doet. Het is belangrijk je te realiseren dat jij iets van je kind wilt. Je kind moet dat dus ook kunnen snappen.
Kinderen willen namelijk best graag meewerken, rekening met je houden. Maar daarvoor moeten ze zich met jou en jouw behoefte kunnen verbinden. Daarvoor is het nodig dat ze precies begrijpen wat je bedoelt en waarom het voor jou belangrijk is. Een goede ik-boodschap bevat dus ook deze beide elementen.
Een paar voorbeelden: “Ik wil graag dat je je jas en je schoenen aandoet, want ik wil niet te laat bij de dokter aankomen”, “ik wil graag dat je je fiets even binnen zet, want door de regen gaat ie roesten en dat zou ik echt zonde vinden”, “ik zou graag je kamer even willen stofzuigen, dat is al een tijdje niet meer gebeurt. Maar dat lukt zo niet met al die spullen op de grond, wil je dat even opruimen?”, “Ik ben vergeten brood te kopen, ik wil graag snel even heen en weer naar de winkel. Het zou fijn zijn als jij dan even op je zusje kunt passen en zorgt dat alles goed gaat en het gezellig is. Lukt dat denk je?”
Als je kind niet reageert kun je je boodschap kracht bijzetten door het woordje ‘echt’erbij te zeggen. “Lieverd ik wil ECHT dat je nú je schoenen en je jas aandoet, anders komen we te laat en dat zou ik echt heel vervelend vinden”.
Een ik-boodschap is een goed alternatief voor jij-boodschappen. Jij bood-schappen beginnen vaak met Jij of Je of staan in de gebiedende wijs. Je gebruikt ze vaker dan je denkt. Let maar eens op hoe vaak je een zin begint met Jij of Je. “Je moet je jas en je schoenen aandoen, want we moeten naar de dokter”, “Je moet je fiets nog binnenzetten”, enz.
Veel kinderen hebben (net als volwassenen) een hekel aan opdrachten en aan moeten. Probeer het woord moeten dan ook te vermijden, net als de gebiedende wijs: “Zet je fiets binnen”, “Doe je jas aan”, enz. In feite doe je met een goede ik-boodschap een beroep op hun behulpzaamheid en dat werkt doorgaans veel beter.
Een andere reden waarom jij-boodschappen vaak niet werken is dat ze nogal eens een oordeel bevatten. “Doe niet zo druk”, “Stop met klieren”, “Stel je niet zo aan”, “Je moet ook altijd je zin hebben”, enz., “
En wat is nu de grootste valkuil? Dat je denkt dat je een ik-boodschap geeft, maar dat je er toch een afwijzing in verwerkt. Let speciaal op als je een zin begint met “Ik vind…”. Meestal is dat een verborgen jij-boodschap. “Ik vind het vervelend, dat je je broertje slaat”, “Ik vind het niet leuk dat je je speelgoed niet hebt opgeruimd”, “Ik zou willen dat je wat aardiger tegen je tante deed”.
Mag er dan geen emotie in doorklinken? Zeker wel. Dat moet juist. De andere valkuil is namelijk dat je denkt dat je altijd vriendelijk, aardig en geduldig moet blijven. Je mag best wat fermere taal gebruiken, zodat je formulering past bij wat je voelt. “Ik raak echt geïrriteerd omdat je nu al een paar keer gezet hebt dat je het zult doen, maar je hebt het nog steeds niet gedaan”. En misschien kun je het nog iets duidelijker formuleren, wat is je irritatie precies? “Ik voel me niet serieus genomen. Het lijkt of je alleen maar toezegt om het te doen om van me af te zijn. Ik wil graag dat je me serieus neemt als ik je iets vraag, net als ik dat bij jou ook wil doen”.
Tenslotte: focus niet te veel op de precieze woorden. Je intentie is het belangrijkste. Ben je bereid te accepteren dat dingen voor je kind anders zijn en niet leuk zijn? Ben je bereid om open naar je kind te communiceren en het bij je eigen behoefte te houden? Dan zal dat zeker doorklinken in je woorden.
En omgekeerd werkt het ook zo. Dus je kunt een ik-boodschap ‘volgens het boekje’ formuleren, maar als je eigenlijk gewoon vindt dat je kind moet luisteren, kan het maar zo zijn dat het niet werkt 😉
PS. Goede ik-boodschappen worden gedragen door een open en accepterende houding naar je kind en versterkt door goed kunnen luisteren naar je kind. Wil je hierover meer weten en leren, dan is mijn onlineprogramma zeker interessant voor je.
Heb je hier wat aan? Helpt het je verder in de omgang met je kind? Geef hieronder je reactie en deel het artikel via de shareknop. Zo kunnen ook andere ouders er hun voordeel mee doen. Bedankt 🙂
Door de site te te blijven gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies. Privacyverklaring
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.